A.6 ÖĞRENCİ DESTEĞİ

Öğrenci desteği, öğrencilerin bilgi aktarımı veya beceri gelişiminin ötesinde bir şeyler yapabilmesine yardımcı olmak amacıyla öğretmenin veya öğretim elemanının ne yapması gerektiği konusuna odaklanmaktadır. Farklı unsurları içine alan öğrenci desteği, bu kitabın birçok yerinde ancak özellikle aşağıdaki bölümlerde ele alınmıştır.

• Bölüm 3.6
• Bölüm 4.4
• Bölüm 8.6
• Bölüm 11.10

Bu kısımda, öğrenci desteğinin niçin etkili bir öğrenme ortamının hayati bir unsuru olduğunu tartışacak ve öğrenci desteğiyle ilişkilendirilen bazı etkinliklerden bahsedeceğim.

A.6.1 Yönlendirici destek

Yönlendirici destek (scaffolding) terimini, bir öğretmenin veya öğretim elemanının öğrencilerin öğrenme sürecinde yaşadığı zorlukları tanılamasında ve bu zorluklara yanıt vermesinde kullandığı işlevleri açıklamak için kullanacağım. Örneğin;

• yeni kavramlar veya fikirleri anlamada zorlandıklarında öğrencilere yardım etme,
• bir konunun veya temanın derinlemesine anlamalarında öğrencilere yardım etme,
• farklı fikirleri veya uygulamaları değerlendirmelerinde öğrencilere yardım etme,
• bilginin sınırlarını anlamalarında öğrencilere yardım etme,
• hepsinin ötesinde, daha derinlemesine anlayabilmek veya daha üst bir yeterlilik düzeyine çıkabilmek için mevcut düşünme veya uygulama düzeylerinin ötesine geçmeleri için öğrencileri kışkırtma gibi.

Öğretmen ile öğrenci veya öğrenci grubu arasında kişisel müdahaleler ve iletişim deneyimleri şeklinde kendini gösteren bu etkinlikler, genellikle önceden planlanmaz ve öğretmenin veya öğretim elemanının spontan ve hassas olmasını gerektirir. Yönlendirici destek, öğrenme sürecinde öğrenci farklılıklarına daha iyi yanıt verilmesini sağlar ve sıklıkla öğrenmenin bireyselleştirilmesine yol açar.

A.6.2 Geri bildirim

Geri bildirim yönlendirici desteğin bir alt kategorisi olarak görülse de, bilgisayar destekli geri bildirimin ötesinde, ödevler, proje çalışmaları ve yaratıcı etkinlikler gibi öğrenci etkinliklerinin performansına yönelik geri bildirim sağlama rolünü de içine alır. Burada da öğretmenin veya öğretim elemanının görevi, daha nitel olarak değerlendirilen öğrenci etkinlikleriyle ilgilenerek geri bildirimin daha bireyselleştirilmesini sağlamaktır. Geri bildirim, formal değerlendirme veya notlandırmayla ilişkili olmayabilir.

A.6.3 Danışmanlık

Akademik çalışmalarında sağlanan doğrudan desteğin yanı sıra, öğrenciler genellikle idari veya kişisel konularda da yardıma ve rehberliğe ihtiyaç duyarlar. Örneğin bir dersi tekrar almaları gerekebilir, aile üyelerinden birinin hastalığı nedeniyle ödev teslim tarihinin ileri atılmasını talep edebilirler ya da ders kaydını iptal etmek veya ileri bir tarihe ertelemek isteyebilirler. Bu potansiyel ‘yardım kaynağı’nın, etkili bir öğrenme ortamının tasarımında dikkate alınmış olması gerekir. Amaç, devam ettikleri programın akademik standartlarına ulaşmada öğrenciler için her şeyi yapmaktır.

A.6.4 Diğer öğrenciler

Öğrenme sürecinde diğer öğrenciler büyük destek sağlayabilir. Bu desteğin büyük kısmı, informal ortamlarda gerçekleşir. Dersten sonraki sohbetlerde, sosyal medyada veya ödevlerde birbirlerine yardım ederken… Bununla birlikte, öğretmenler veya öğretim elemanları, öğrencilerin birlikte çalışabilecekleri işbirliğine dayalı öğrenme etkinlikleri, grup çalışmaları veya çevrimiçi tartışma ortamları tasarlayarak bu süreci daha formal bir hale getirebilirler.

A.6.5 Öğrenci desteği niçin bu kadar önemli?

Uygun öğrenme etkinliklerinin yapılandırıldığı net ve iyi bir tasarım, öğrenci desteğine olan ihtiyacı büyük ölçüde azaltacaktır. Öğrencilerin öğrenme sürecinde desteğe duydukları ihtiyaç farklılık gösterir. Yükseköğretimini tamamlamış, bir ailesi, kariyeri ve yaşam deneyimi olan yaşam boyu öğrenenler, neyi nasıl öğrenmeleri gerektiğini bilen, öz-denetimli öğrencilerdir. Diğer taraftan, okuma, yazma veya matematik becerileri gibi temel öğrenme becerilerinden yoksun olan ve dolayısıyla öğrenme konusunda güven eksikliği yaşayan öğrenciler de vardır; ki formal okul sistemi bu öğrenciler için büyük bir yıkımdır. Bu öğrencilerin okulda başarılı olmaları için büyük desteğe ihtiyaçları vardır.

Bununla beraber, öğrencilerin büyük çoğunluğu bu yelpazenin ortalarında bir yerdedir. Ara sıra sorunlarla karşılaşır, kendilerinden beklenen standartlardan emin olmayabilir ve okuldaki performanslarının nasıl olduğunu bilme ihtiyacı hissederler. Aslına bakılırsa, ‘öğretmen buradalığı’nın bir öğrencinin ders başarısıyla ilişkili olduğuna dair (en azından çevrimiçi öğrenmede) çok sayıda araştırma bulunmaktadır. Öğretmenin veya öğretim elemanının varlığını hissetmediğinde, öğrencinin hem performansı hem de dersi veya programı tamamlama oranı düşmektedir. Bu öğrenciler için, başarı ve başarısızlık arasındaki ince çizgide zamanında ve etkili bir öğrenci desteği yer almaktadır.

İyi bir öğrenci desteğine olan ihtiyaç ve bu ihtiyacı karşılama yetisi, öğretimin hangi ortamda yapıldığından bağımsızdır. KAÇD’lerden çok önce tasarlanan ve yapılan kredili çevrimiçi derslerde, güçlü bir öğretmen buradalığı ve öğrencilere yeterli desteğin sağlanmasını temin eden titiz bir öğretim tasarımı sayesinde üst düzey bir öğrenci desteği verilmekteydi.

Bilgisayar programları öğrenci desteği sağlamada önemli yol kat etmiş olsa da, öğrenci desteğinin üst düzey kavramsal öğrenme ve beceri gelişimiyle ilintili çoğu önemli işlevinin, ister yüz yüze ister uzaktan olsun, halen daha uzman bir öğretmen veya öğretim elemanı tarafından karşılanması gerekmektedir. Dahası, bu tür bir öğrenci desteğinin ölçeklendirilmesi oldukça güçtür; çünkü göreceli olarak emek-yoğun bir süreçtir ve öğretmenin veya öğretim elemanının konu alanında derinlemesine bilgi sahibi olmasını gerektirir. Dolayısıyla, eğer geniş ölçekte başarılı bir öğrenme deneyiminden bahsediyorsak yeterli düzeyde öğrenci desteği sağlamayı yalnızca ‘ümit etmemiz’ yeterli olmayacaktır.

Öğretmenler ve öğretim elemanları için çok doğal olsa da, öğrenci desteğinin öğrenci başarısındaki yeri ve önemi herkes tarafından her zaman anlaşılmamakta ve gereken önem verilmemektedir. Birçok KAÇD’nin öğrenci desteğini göz ardı eden tasarımından ve KAÇD’lerin vaat ettiği tasarruflara politikacıların ve medyanın verdiği tepkilerden bunu anlamak çok zor değil.. Öğretmenler, öğretim elemanları ve eğitim kurumlarının öğrenci desteğine bakışları da farklılık göstermektedir. Bazı öğretim elemanları ‘benim işim öğretmek, seninkisi ise öğrenmek’ demeyi tercih etmektedir. Bunun anlamı öğrencilerin öğrenmesi gereken içeriği anlatım yöntemiyle veya okumalarla kendilerine verdikten sonra gerisini öğrencilere bırakmaktır.

Bununla beraber, bugün olduğu gibi öğrenci çeşitliliğinin çok olduğu sistemlerde binlerce öğrencinin geleceğini tehlikeye atmak istenmiyorsa, öğretmenlerin ve öğretim elemanlarının etkili bir öğrenci desteği sağlaması gerektiği yadsınamaz bir gerçektir.