BÖLÜM 3: ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ: YÜZ YÜZE

3.8 TEMEL ÇIKARIMLAR

3.8.1 Epistemoloji, öğrenme kuramları ve öğretim yöntemleri

3.8.1.1 Pragmatizm, ideolojiyi gölgede bırakıyor.

Bir öğretim yöntemi, bir öğrenme kuramı ve bir epistemolojik duruş arasında genellikle doğrudan bir ilişki olsa da, durum her zaman böyle olmayabilir. Hepsini bir düzleme koyup, her bir öğretim yöntemini belirli bir öğrenme kuramına ve her bir öğrenme kuramını belirli bir epistemolojiye bağlamak son derece cazip görünmektedir. Ne yazık ki, eğitimin bilgisayar bilimi kadar düzenli ve keskin sınırları yoktur; bu nedenle, doğrudan bir ontolojik sınıflandırma yapmaya çalışmak bizi yanlış yönlendirebilir. Örneğin, aktarım yönteminin kullanıldığı bir ders anlatımı davranışçı değil daha bilişsel bir temelde yapılandırılabilir veya bir ders anlatımında bilginin aktarımı, yaparak öğrenme ve tartışma gibi farklı ögeler bir araya getirilebilir.

Özleştirmeciler bir öğretmenin epistemolojik sınırları aşan yöntemler kullanmasının mantık olarak tutarsız olduğunu iddia edebilirler. Böyle bir durum öğrenciler için de kafa karıştırıcı olabilecektir; ancak öğretim özünde pragmatik bir meslektir ve öğretmenler görevlerini yerine getirmek için ne gerekiyorsa onu yapacaklardır. Eğer öğrencilerin bir takım olguları, ilkeleri, standart prosedürleri veya bir eylemi yerine getirme yollarını öğrenmeye ihtiyaçları varsa, bunların anlamı üzerine bilinçli bir tartışmaya girmeden veya problem çözmeye başlamadan önce öğretmenin davranışçı yöntemleri kullanarak öncelikle bir temel oluşturması ve daha sonra yapılandırmacı yaklaşımlarla öğretime devam etmesi son derece normaldir.

3.8.1.2 Hangi öğretim yönteminin kullanılacağına teknoloji karar vermez.

KAÇD veya ders kayıtları gibi teknolojik uygulamalar, sınıfta kullanılan bir öğretim yöntemini veya öğrenme yaklaşımını aynen kopyalayabilir. Çoğu durumda, öğretim yöntemleri, öğrenme kuramları ve epistemolojiler belli bir teknolojiden veya ortamdan bağımsızdır. Bununla birlikte 8, 9 ve 10. Bölümlerde göreceğimiz gibi teknoloji öğretimi dönüştürmek için kullanılabilir ve bazı durumlarda belli teknolojiler bir öğretim yöntemini diğerlerinden daha etkin bir şekilde geliştirebilir.

Dolayısıyla, yalnızca geniş çeşitlilikte öğretim yöntemlerini değil farklı öğrenme kuramlarını ve epistemolojik temelleri de bilen öğretmenler, farklı koşullarda nasıl öğretileceğine ilişkin daha uygun kararlar alabilecek durumda olacaktır. Aynı şekilde, ileride de göreceğimiz gibi, böyle bir anlayışa sahip olmak belirli bir öğrenme deneyimi veya durumu için de en uygun teknolojiyi seçebilmeyi kolaylaştıracaktır.

3.8.2 Öğretim yöntemleri ve dijital çağın gerektirdiği bilgi ve beceriler

Bu bölümün ana hedefi, öğretmen olarak sizlerin, içinde yaşadığımız dijital çağda öğrencilerin ihtiyaç duyacağı bilgi ve becerilerin gelişimini destekleyecek sınıf öğretim yöntemlerini tanımanıza yardımcı olmaktır. Hangi öğretim yöntemi kararını vermek için gerek duyacağımız tüm enformasyonu ve tüm araçları elde edene kadar katetmemiz gereken uzun bir yol olsa da, elimizdeki bilgilerle karar vermeyi deneyebiliriz. Yine de, bu tür kararların öğrencilerin tabiatı, öğrencilerin ön bilgi ve deneyimleri, belli konu alanlarının gerektirdikleri, öğrenci ve öğretmenlerin içinde bulunduğu kuramsal temel ve öğrencilerin potansiyel istihdam durumları gibi pek çok farklı faktöre bağlı olacağını kabul etmemiz gerekir.

İlk olarak, ihtiyaç duyulan farklı beceri türlerini tanımlayabiliriz:

  • Kavramsal beceriler (bilgi yönetimi, eleştirel düşünce, analiz, sentez, problem çözme, yaratıcılık/yenilik, yaşantısal tasarım gibi);
  • Gelişimsel veya kişisel beceriler (bağımsız öğrenme, iletişim becerileri, etik, iletişim ağı, sorumluluk ve ekip çalışması gibi);
  • Dijital beceriler (belli bir konu alanı veya meslek alanı ile bağlantılı olarak);
  • El becerileri (makine veya ekipman kullanımı, güvenlik prosedürleri, veri, desen ve uzamsal faktörlerin gözlenmesi ve tanınması gibi).

İçerik açısından, yalnızca öğrencilere enformasyon aktarmaktan ibaret yöntemler yerine, öğrencilerin enformasyon veya bilgiyi yönetmelerine izin veren öğretim yöntemlerine ihtiyaç duyduğumuzu söyleyebiliriz.

Öğretmenlerin hatırlamaları gereken birkaç kilit noktayı ise şöyle özetleyebiliriz:

  • Öğretmenler, öğrencilerde geliştirmeyi umdukları becerileri tanımlamalı ve tanımalıdırlar.
  • Bu beceriler genellikle birbirinden kolaylıkla ayrılamasa da, kavramsal olarak bir temele oturmuş ve sıklıkla birbirleriyle bütünleşmiş olmalıdır.
  • Öğretmenler, öğrencilerin bu becerileri geliştirmesine katkı sağlayacak uygun yöntem ve ortamları belirleyebilmelidir.
  • Öğrenciler, bu becerileri geliştirebilmek için alıştırma ve tekrar yapmalıdır.
  • Öğrencilerin bir beceriyi iyi derecede öğrenebilmesi ve belirli bir yeterlik düzeyine ulaşabilmesi için öğretmenlerinden ve diğer öğrencilerden geri bildirim ve destek alması gerekir.
  • Öğrencilerin becerilere ilişkin yeterliklerinin tanınması ve ödüllendirilmesi için bir değerlendirme stratejisi olması gerekir.

İçinde yaşadığımız dijital çağda, seminer veya çıraklık gibi belirli bir öğretim yönteminin seçilmesi yeterli olmayacaktır. Ders anlatımı veya seminer gibi tek bir yöntemin, bir konu alanı içerisinde geliştirilmesi gereken tüm beceriler için yeterince zengin bir öğrenme ortamı oluşturması mümkün değildir. Öğrencilerin böyle becerileri geliştirebilmesi için kavramsal bütünlüğe ve uygulama, tartışma ve geri bildirim olanaklarının sağlandığı zengin bir öğrenme ortamına ihtiyaç duyulmaktadır. Sonuç olarak, farklı öğretim yöntemlerinin bir araya getirilmesi bir çözüm olacaktır.

Bu bölümün temel odak noktası sınıf veya kampüs tabanlı öğretim yaklaşımları olmuştur. Bir sonraki bölümde, çevrimiçi/dijital teknolojileri içeren öğretim yöntemlerine yer verilecektir. Dolayısıyla bu noktada, dijital çağın gerektirdiği bilgi ve becerileri geliştirmek için en iyi yöntemin seminer, çıraklık veya destekleyici yaklaşım gibi tek bir yöntem olduğunu iddia etmek pek akıllıca olmayacaktır. Aynı zamanda, özellikle de ana öğretim yöntemi olarak kullanıldığında enformasyon aktarımından ibaret ders anlatımlarının sınırlılıkları giderek daha açığa çıkmaktadır.

Önemli Noktalar

Sınıf veya kampüs tabanlı öğretim yöntemlerine ait bu listenin çok detaylı ve kapsamlı olması planlanmamıştır. Buradaki amaç, farklı öğretim yollarının var olduğunu ve bu yolların tümünün belli koşullar altında geçerli ve meşru olduğunu göstermektir. Çoğu eğitmen, gerek konu alanının gerekse öğrencilerinin ihtiyaçlarına göre farklı yöntemleri bir araya getireceklerdir. Bununla birlikte, farklı öğretim yaklaşımlarının karşılaştırıldığı bu incelemeden çıkarılacak bazı temel sonuçlar bulunmaktadır:

  1. Öğretmenlerin içinde yaşadığımız dijital çağda karşı karşıya kaldıkları tüm gereksinimlere tek bir yöntem yanıt veremez.
  2. Buna rağmen, dijital çağın gerektirdiği becerilerin geliştirilmesi için bazı öğretim biçimleri daha uygundur. Özellikle de diyalog ve tartışma, bilgi yönetimi (enformasyon aktarımı değil) ve gerçek dünya koşullarında yaşantısal öğrenme gibi kavramsal gelişime odaklanan yöntemlerin dijital çağın gerektirdiği üst düzey kavramsal becerileri geliştirmesi oldukça muhtemeldir.
  3. Ancak ihtiyaç duyduğumuz şey sadece kavramsal beceriler değildir. İhtiyaç duyulan, kavramsal, pratik, kişisel ve sosyal becerilerin karmaşık durumlarda bir araya getirilmesidir. Bu da yine, farklı öğretim yöntemlerinin birlikte kullanılması anlamına gelmektedir.
  4. Bu öğretim yöntemlerinin hemen hemen tümü, medya veya teknoloji bağımsız yöntemlerdir. Diğer bir deyişle, hem sınıflarda hem de çevrimiçi ortamlarda kullanılabilir. Öğrenme perspektifinden bakıldığında önemli olan hangi teknolojinin seçildiği değil, uygun öğretim yönteminin seçimi ve kullanımındaki etkinlik ve yeterliktir.
  5. Bununla birlikte, bir sonraki bölümde yeni teknolojilerin getirdiği yeni fırsatları ve olasılıkları göreceğiz: etkinliklere daha fazla zaman ayırabilme, yeni hedef kitlelere erişebilme ve hem öğretmenlerin hem de genel olarak sistemin verimliliğini artırma gibi…

Lisans

 Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisans için ikon

Dijital Çağda Öğretim Copyright © by A.W. (Tony) Bates is licensed under a Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisans, except where otherwise noted.

Bu Kitabı Paylaş

Geri bildirim / Hatalar

Yorumlar kapalıdır.