Senaryo G: Yaşlı olmakla nasıl başa çıkılır?

Beth Carter: Herkese iyi akşamlar. Ben Beth Carter ve burası BBC Radyo. Açık Üniversite dün yarım milyon öğrencinin kaydolduğu dünyanın en büyük çevrimiçi dersini açtığını ilan etti. Açık Üniversite’nin başlattığı KAÇD, çoğumuzun oldukça aşina olduğu bir konuda: yaşlılık ve yaşlılıkla gelen güçlükler ve fırsatlar… Bugün stüdyoda dersin koordinatörü olan Jane Dyson konuğum. Jane, 55 yaşında ve sosyal hizmetler alanında eğitim almış biri olarak, birçoklarına göre böylesine büyük ölçekli ve teknoloji tabanlı bir programı yürütecek son insansın… Nasıl başladı anlatır mısın?

Jane Dyson: (gülerek). Aslında bakarsan hepsi benim suçum! Uzun yıllar önce Açık Üniversite’yi bitirdim. Üniversitenin çevrimiçi bir mezunlar topluluğu var. Burada ara sıra bizim gibi eski öğrencilere içinde yaşadığımız dünyada tanıklık ettiğimiz sorunlara dair fikirlerimiz soruluyor ve Açık Üniversite’nin bu sorunlarına bazılarına ilişkin bir şeyler yapıp yapamayacağını tartışıyoruz. Ben yaşlılarla ilgili çalışıyorum. Onlara, ailelerine ve hatta işverenlere yaşlanmayla birlikte ortaya çıkan çeşitli sorunlar ve konularla ilgili danışmanlık veriyorum.

Açık Üniversite’nin bu konularda birçok dersi ve çevrimiçi materyali var; ancak sertifika veya diploma alabilmek için ya derslere kaydolmalısınız ya da materyallere erişim sağlayabilirsiniz ama hiçbir destek olmadan… Yine, Açık Üniversite’nin bile örgün derslerinde ele alamadığı çok çeşitli konular var. Ben de sağlık çalışanları, sosyal hizmet uzmanları, hasta bakıcılar, aileler ve en önemlisi yaşlıların kendileri gibi geniş yelpazede kişilerin bir araya gelip var olan sorunlar ve mücadele alanları, hangi hizmetlerin mevcut olduğu, kişilerin kendileri için neler yapabilecekleri gibi konularda konuşabilecekleri bir KAÇD yapmayı teklif ettim.

Beth Carter. Sonra ne oldu?

Jane Dyson. Üniversite benden yaşadığım yerdeki bürolarına gelmemi istedi. Orada üniversiteden birkaç kişiyle buluştum ve bana böyle bir ders koordine edip etmek istemediğimi sordular.

Beth Carter. KAÇD’lerle ilgili bana biraz bilgi verir misin? 10 yıl önce kadar oldukça popülerdi, sonraları ortalık sessizleşti ve o zamandan beri de KAÇD’lerle ilgili pek bir şey duymadım. Senin programını bu kadar popüler yapan ne oldu?

Jane Dyson. Daha önceki KAÇD’lerin sorunu şuydu: Katılımcılar dersin içerisinde kayboluyorlardı. KAÇD’lerin büyük çoğunluğu yalnızca ders anlatımlarından oluşuyordu ve diğer her şey öğrencilerin birbirlerine yardım edip etmediğine bağlıydı. Bir düzen yoktu.

Bizim programımızda, Açık Üniversite, programa kaydolanlardan basit bir bilgi formu doldurmalarını istedi. Ankette nerede yaşadıkları, yaşlanma konusunda uzman olup olmadıkları, ailede bir yaşlı olup olmadığı veya kendilerinin yaşlı olup olmadığı gibi basit sorular soruldu. Toplanan verilere göre katılımcılar gruplara ayrıldı. Böylece her grupta, farklı arka planlardan gelen katılımcılar yer aldı.

Beth Carter. Bu neden bu kadar önemli?

Jane Dyson. Açık Üniversite’de Eğitim Teknolojisi Enstitüsü ilk KAÇD’ler üzerinde bir takım araştırmalar yapmıştı. Araştırma sonuçlarından biri, büyük çevrimiçi sınıflarda katılımcıların grup halinde çalışmalarının nasıl sağlanabileceğine ilişkindi. Bu ekip, daha sonra, üniversite bünyesindeki başka bir araştırma grubuyla çalışmaya başladı. KMI, şu anda katılımcıları gruplara ayırmada kullandığımız yazılımı geliştirdi. Yazılım, grup tartışmalarında ortaya çıkan soruların ele alınmasına ve çözümlenmesine yardımcı olmak için her grupta yeterli destek ve uzmanlık olmasını sağlayacak şekilde grupları oluşturuyor.

Beth Carter. Peki sistem nasıl işliyor?

Jane Dyson. Tartışma forumlarında çıkan konuların veya problemlerin çeşitliliğine inanamazsın. Örneğin, anneleri ya da babaları demanstan muzdarip olup onlara yardım etmek için ne yapacaklarını bilmeyen aile üyeleri var. Bazı yaşlı katılımcılarımız, aslında kendilerine bakabilecek yeterlikte olmalarına rağmen aileleri tarafından evden ayrılıp bakımevine yerleşmelerinin istendiğini söylüyor. Sorumlu oldukları çok sayıda ihtiyaç sahibine yetişemezlerse işten atılacaklarını ve hatta mahkemeye verileceklerini düşünen sosyal çalışmacılarımız var. Bir de yaşlı ve yalnız oldukları için konuşacak birilerini arayan katılımcılarımız…

Bu katılımcıların hepsini çevrimiçi bir tartışma platformunda bir araya getirdiğimizde, sonuç inanılmaz oluyor. Burada kritik olan, aynı grup içerisinde doğru karışımı elde edebilmek: Katılımcılara yardımcı olacak uzmanlığa sahip insanları ve tartışmayı yönetmeyi bilen birini grupta bulundurmak.. Yalnızca Britanya’da değil, öğrencilerimizin geldiği diğer ülkelerin çoğunda da hizmet veriyoruz. Dolayısıyla, aslında bu program geniş bir uygulama topluluğu içerisinde topluluk üyelerinin birbirlerine yardımcı olduğu, destek verdiği bir oluşum…

Beth Carter. Biraz da yabancı öğrencilerden konuşalım. Anladığım kadarıyla, katılımcıların neredeyse yarısı İngiltere dışından.

Jane Dyson. Bu doğru. Yaşlı nüfus ilişkin sorunlar yalnızca İngiltere’ye özgü değil. Açık Üniversite’nin dünyadaki diğer açık üniversitelerle çok güçlü bir bağlantısı var. Bu programı başlatmadan önce, Açık Üniversite diğer açık üniversitelerle bağlantıya geçerek katılmayı düşünüp düşünmediklerini sordu. Şu anda, İngilizce olarak yürüttüğümüz programa Hollanda’dan, Almanya’dan, Fransa’dan, İspanya’dan, Japonya’dan, Kanada’dan, ABD’den ve birçok diğer ülkeden katılımcımız var.

Yalnız İspanya’da bir ‘ayna’ sitemiz var. Bu sitedeki ders materyalleri İspanyol, Bask ve Katalan dillerinde ve tartışma forumları Katalonya Açık Üniversitesi tarafından yürütülüyor. Bu materyaller sayesinde, yalnızca İspanya’dan değil Latin Amerika’dan da katılımcılarımız var. Çin’deki Açık Üniversite ile de benzer bir anlaşma yapmayı planlıyoruz, ki olursa yarım milyon katılımcımız daha olmasını bekliyoruz. İlginç olan ise şu: O kadar çok katılımcımız var ki, iki dilli katılımcılarımız tartışma forumları arasında gidip gelerek daha fazla faydalanabiliyor ve fayda sağlayabiliyorlar.

Beth Carter. Bundan sonraki adım ne?

Jane Dyson. Bu programda karşımıza sıklıkla çıkan en önemli konulardan biri akıl sağlığı… Bu elbette ki yalnızca yaşlılarla ilgili değil. Bu program sayesinde, daha şimdiden toplumdan dışlanmış yaşlı kişilere daha iyi hizmet götürülmesiyle ilgili olarak parlamentoya başvurular başladı. Bu konuda önümüzdeki yıllarda oldukça olumlu sonuçlar alacağımızı düşünüyorum. Bana göre, Açık Üniversite akıl sağlığı ile ilgili benzer bir KAÇD başlatmayı düşünüyor ve ben de böyle bir girişimde yer almak isterim doğrusu…

Beth Carter. Jane, katıldığın için çok teşekkür ederim. Bir sonraki hafta, bir bağımlılık danışmanıyla İnternette kumar bağımlılığını konuşacağız.