11.3 BİRİNCİ ADIM: NASIL ÖĞRETMEK İSTEDİĞİNİZE KARAR VERİN

Dokuz adım içerisinde en önemlisi, çoğu öğretmen içinse en güç olan adım budur. Nitekim bu adım, uzun süredir devam eden davranış örüntülerinin değiştirilmesi anlamına gelebilir.

11.3.1 Bu dersi gerçekten nasıl öğretmek istiyorum?

Bu soru, temel aldığınız öğretim felsefenizi yeniden gözden geçirmenizi ister. Bir öğretmen olarak rolüm nedir? Bilginin sonlu ve tanımlanmış olduğu, konu alanında öğrencilerden daha fazla bilgiye sahip bir uzman olduğum ve görevimin sahip olduğum bilgiyi öğrenciye en etkin şekilde aktarmak olduğu nesnel bir bakışım mı var? Yoksa öğrenmeyi, tek rolümün bilgiye ulaşma, bilgiyi sorgulama, çözümleme ve uygulama yeteneği kazandırmada öğrencilere yardım etmek olduğu bireysel bir gelişim olarak mı görüyorum?

Kendimi öğrencilerim için öğrenmeyi kolaylaştırıcı bir rehber olarak mı görüyorum?

Yoksa kendinizi öğrenmeyi kolaylaştırıcı bir rehber olarak görüyorsunuz da, 200 kişilik bir sınıfın önünde mecburen daha didaktik bir yöntem izlediğiniz sınıf öğretimiyle karşı karşıya mı kaldınız? Ya da belki iki yaklaşımı birleştirmek istiyorsunuz ama zaman çizelgesi veya öğretim programı bunu yapmanıza izin vermiyor?

Genel bir öğretim felsefesi açısından, Bölüm 2, 3 ve 4 nasıl öğretmek isteyebileceğinize ilişkin olarak size bazı seçenekler sunmuştu.

11.3.2 Şu andaki öğretim yöntemimin nesi var?

Diğer bir başlangıç noktası da, şu anda vermekte olduğunuz ders(ler)le ilgili olarak nelerden hoşlanmadığınızı düşünmek olabilir. Öğretmen zorunda olduğunuz yüklü bir içerik mi var? Bununla ilgili başka bir yol izleyebilir misiniz? Örneğin öğrencilerin problemleri çözmeleri veya araştırma yapmaları için içeriği arayıp bulmaları, çözümlemeleri veya uygulamalarını sağlamak gibi? Bu bağlamda becerilere daha fazla odaklanabilir misiniz? Becerilere odaklandığınızı varsayarsak, öğrencilerin bu becerileri tekrarlayarak alıştırma yapmaları için uygun etkinlikleri nasıl sağlarsınız? Bu etkinliklerin ne kadarını kendi kendilerine yapabilirler (böylece siz iş yükünüzü daha kolay yönetebilirsiniz)?

Öğrencilerinizin profili nasıl? Bazıları konuyu öğrenmekte zorlanırken, diğerleri bir sonraki konuya geçmek için can atıyor mu? Tüm yetenek düzeylerindeki öğrencilerin derste başarılı olmalarını sağlayabilmek için öğretimi daha fazla nasıl kişiselleştirebilirsiniz? Öğretim şeklinizi, zorlanan öğrencilerin zorlandıkları etkinliklerde daha fazla zaman ayırmalarını ve bu esnada konuyu kavrayan öğrencilerin daha ileri düzey çalışmalara geçmesini sağlayacak şekilde nasıl düzenleyebilirsiniz?

Belki de sınıf mevcudunuz çok fazla olduğu için öğrencilerin yeterince tartışmasını veya eleştirel düşünmesini sağlayamıyorsunuz? Öğrencileri küçük gruplara bölüp sınıfı farklı şekilde düzenlemek ve sınıf içi tartışmaları izleyip yönlendirebilmek için teknoloji kullanabilir misiniz? Konuları öğrencilerin kendi başlarına çalışabilecekleri küçük parçalara bölüp, öğrenciler sınıfa geldiklerinde öğrencilerle tartışma ve eleştirel düşünme uygulamaları yapmaya odaklanmaya ne dersiniz?

Örneğin, içeriğin büyük kısmını çevrimiçi platforma taşıyarak, ister sınıfta isterseniz çevrimiçi ortamda öğrencilerinizle daha fazla etkileşim kurmak için zaman kazanabilir ve aynı zamanda kalabalık sınıflardaki ders anlatım süresini kısaltabilirsiniz. Bazı öğretim elemanları 200 kişilik kalabalık sınıfları 10 gruba bölüyor, ders anlatım materyallerinin çoğunu çevrimiçi platforma taşıyor ve çevrimiçi tartışma, etkileşim ve grup etkinlikleri yoluyla  10 grubun her biriyle en az bir hafta zaman geçirerek öğrencileriyle daha fazla etkileşim kurabiliyor.

Ya da deney setlerinin veya ekipmanların hazırlanması zaman aldığından veya öğrencilerinizin yeterince uygulama yapamaması nedeniyle laboratuvarlarda veya atölyelerde yapabileceklerinizin sınırlı olması sizi kısıtlıyor mu? Öğretim sürecinizi öğrencilerin çoğu hazırlığı çevrimiçi yaparak laboratuvar veya atölye saatlerini yalnızca uygulamaya ayıracak şekilde yeniden düzenleyebilir misiniz? Veya öğrencileriniz laboratuvar veya atölye etkinliklerinde edindikleri deneyimleri mesela bir e-portfolyo şeklinde size sonradan raporlayabilirler mi? Laboratuvarda ihtiyacınız olan zamanı en iyi şekilde kullanabilmeniz için kaliteli açık eğitim kaynakları (örneğin videolar veya simülasyonlar gibi) bulabilir misiniz? Ya da kaliteli demonstrasyon videoları hazırlayarak, demonstrasyonun etkilerini öğrencilerinize tartışmak için daha fazla zaman ayırabilir misiniz?

Son olarak, bu ders iş yükünüzü çok mu ağırlaştırıyor? Örneğin yanıtlamanız gereken çok fazla soru veya değerlendirmeniz gereken çok sayıda ödev mi var? Bu iş yükünü daha kolay yönetebilmeniz için dersi nasıl yeniden yapılandırabilirsiniz? Öğrencileriniz birlikte daha fazla çalışıp birbirlerine yardımcı olabilirler mi? Eğer olabilirse, bu amaca ulaşmak için grupları nasıl oluşturursunuz? Verdiğiniz ödevlerin biçimini değiştirip, bir yandan öğrenmelerini değerlendirip bir yandan da öğrencileriniz daha fazla proje çalışması yaparak dönem süresince yavaş yavaş bir e-portfolyo oluştururken ilerleme süreçlerini değerlendirebilir misiniz?

11.3.3 Öğretim biçiminizi yeniden düşünürken teknolojiyi kullanın

Yeni teknolojileri veya alternatif bir ders verme biçimini gözden geçirmek, öğretim şeklinizi yeniden düşünmeniz, sınıf içi öğretimin bazı kısıtlarını aşmanız ve öğretim yaklaşımınızı yenilemeniz için size bir fırsat verecektir. Nasıl öğretmek istediğinizi yeniden düşünmenizin bir yolu, dersiniz için nasıl zengin bir öğrenme ortamı oluşturabileceğiniz konusunda düşünmek olacaktır (bkz. Ek 1).

Dersinizde teknoloji kullanmak veya dersinizi kısmen veya tamamen çevrimiçi platforma taşımak, haftada üç saat için planlanmış bir ders için dönem içerisinde yapmayı düşünemeyeceğiniz fırsatlar sağlayacaktır (bkz. Bölüm 4). Bunun anlamı herşeyi çevrimiçine taşımak değil, kampüs deneyimini yalnızca kampüste yüz yüze yapılabilecek etkinliklere yoğunlaştırmaktır. Ya da alternatif olarak öğretim programını en baştan ele alıp, öğrencilerin bilgiyi aramalarını, bulmalarını, çözümlemelerini ve uygulamalarını sağlamak için çevrimiçi öğrenmenin bazı faydalarını kullanmayı tercih edebilirsiniz.

Dolayısıyla yeni bir ders açmayı veya gidişatından çok memnun olmadığınız bir dersi yeniden tasarlamayı düşünüyorsanız, derse başlamadan önce gerçekten nasıl öğretmek istediğinizi ve bu isteğinizi farklı bir öğrenme ortamında yapıp yapamayacağınızı düşünün. Bu hemen vermeniz gereken bir karar değildir. Bu bölümde bahsettiğimiz dokuz adım üzerinde çalışıp ilerledikçe, bu kararı vermek daha da kolay olacaktır. Bu süreçteki en önemli nokta, bazı şeyleri farklı yapmaya açık olmaktır.

Bölüm 4, Bölüm 9 ve Bölüm 10, bu soruların bazılarına vereceğiniz yanıtlara uygun öğretim yaklaşımlarından bahsetmektedir.

11.3.4 Ne yapmamalısınız?

Tek bir şeyden emin olabilirsiniz. Öğrencilerinizin okuması ve izlemesi için yalnızca dijital hale getirdiğiniz ders notlarınızı ve 50’şer dakikalık ders videolarınızı webe koyup bunun yeterli olduğunu düşünürseniz, öğrencilerinizin yüz yüze derslerinizden daha düşük not alacağını garanti edebilirsiniz. Bunu vurgulamak zorundayım, çünkü yüz yüze ders veren öğretmenlerin veya öğretim elemanlarının sınıf içerisinde kullandıkları yöntemi olduğu gibi çevrimiçine taşımaları onlara son derece cazip ve rahat geliyor. Ders anlatım videoları çekip öğrencilerin evde izlemelerini istemek ya da dersleri video konferans yoluyla uzaktan anlatmak gibi… Ancak, yalnızca bunu yapmanın iyi sonuçlar getirmediğini gösteren çok sayıda araştırma var (örneğin bkz. Figlio, Rush & Yin, 2010).

Ders anlatımlarını çevrimiçi platforma taşımayla ilgili en büyük problem, çoğu çevrimiçi öğrencinin en önemli gereksinimini göz ardı etmektir: esneklik. Bir öğrenci çevrimiçi ortamda çalışırken ihtiyaçları sınıftakinden çok farklıdır.  Öğretim elemanının öğrencileri için ayırdığı ‘ofis görüşme saatleri’, öğrencilerin çevrimiçi çalışırken ihtiyaç duyduğu iletişim esnekliğini sağlamamaktadır. Öğrenciler çevrimiçi çalışırken küçük parçalar veya neredeyse bir saati aşmayacak periyotlar halinde çalışmayı tercih ederler. Dolayısıyla, çevrimiçi çalışmaların da yönetilebilir ‘parçalara’ bölünmesi gerekir. Eşzamanlı bir web yayını, çevrimiçi öğrencilerin çalışma saatlerinde planlanabilir. Daha da önemlisi, çevrimiçi öğrenme bize içeriği veya bilgiyi bir saatlik ders anlatımında edinilecek öğrenme deneyiminden daha fazlasını yapabilmemizi sağlamaktadır.

Dolayısıyla, öğretimi öğrencilerin kullanacağı farklı öğrenme biçimlerine en iyi uyum sağlayacak şekilde tasarlayabilmek çok önemlidir. Neyse ki, hem sınıf içi hem de çevrimiçi öğretim için geçerli anahtar tasarım ilkelerini tanımlayan birçok araştırma ve deneyim mevcuttur. Bundan sonraki sekiz adım, işte bununla ilgilidir.

11.3.5 Uçabilirsiniz!

Yeni teknolojiler ve yeni ders verme biçimleri, öğretim sürecini en baştan düşünmeniz için muhteşem olanaklar sağlamaktadır. Konu alanına hakim olan öğretmenler ve öğretim elemanları, öğretim biçimlerini yenileyebilecek ve araştırmalarını öğretim biçimleriyle birleştirebilecek yepyeni, eşsiz ve heyecan verici birçok yöntemle karşı karşıyadır. Bizi sınırlayan artık zaman veya para değil, hayalgücünün yokluğu olacaktır. Geniş bir hayalgücü olanlar, daha önce akıllarından geçmeyen muhteşem öğretim biçimlerine doğru uçabileceklerdir.

Kaynakça

Figlio, D., Rush, N. and Yin, L. (2010) Is it Live or is it Internet? Experimental Estimates of the Effects of Online Instruction on Student Learning Cambridge MA: National Bureau of Economic Research