6.1 ÖĞRETME VE ÖĞRENME İÇİN UYGUN TEKNOLOJİNİN SEÇİLMESİ: ZORLU BİR GÖREV

Bir elektronik mühendisi bile, 2014 senesinde Kuzey Amerika’daki bir evin salonunda çekilen resimdeki tipik bir ev eğlence sisteminde bulunan tüm teknolojileri tek tek saymakta zorlanacaktır. Sorunun yanıtı, teknolojiden ne kastettiğinize bağlıdır:

• donanım? (örneğin televizyon)
• yazılım? (örneğin görsel-işitsel/dijital dönüştürücü)
• network? (örneğin İnternet, uydu)
• hizmet? (örneğin televizyon kanalları, Twitter)

Sorunun yanıtı elbette ki yukarıdakilerin tümüdür; ve her şeyi birbiriyle bütünlemeye yarayan sistemler… Esasen, yukarıdaki gibi tek bir fotoğrafta temsil edilen teknolojilerin tümü listelenemeyecek kadar fazladır. İçinde yaşadığımız dijital çağda, teknolojiye boğulmuş durumdayız. Teknoloji kabulünde sıklıkla geride kalan eğitim bile, bugün bir istisna olmaktan çıkmıştır. Bununla birlikte öğrenme, herhangi bir teknoloji müdahalesi olmadan da oldukça başarılı bir şekilde (ki bazılarına göre çok daha başarılı şekilde) işleyebilecek temel bir beşeri faaliyettir. Peki teknolojiye gömülmüş bir çağda, teknolojinin eğitimdeki rolü nedir? Eğitimde teknoloji kullanımının güçlü yönleri (getirdiği kolaylıklar) ve sınırlılıkları nelerdir? Teknolojiyi ne zaman kullanmalıyız? Hangi teknolojileri hangi amaçlarla kullanmalıyız?

Kitabın ilerleyen bölümlerinin amacı, hem sağlam kuramsal temellere bağlı hem de eğitim bağlamı içerisinde pragmatik bir bakış açısıyla, teknoloji karar modellerini veya çerçevelerini ortaya koymaktır.

Bunun kolay bir iş olmadığı açık… İşin içinde yer alan çok sayıda etmeni dikkate alan, uygulanabilir, ancak aynı zamanda esnek bir modelin ve model setinin ortaya konmasında derin felsefi, teknik ve pragmatik kaygılar söz konusudur. Örneğin, eğitime ilişkin kuramlar ve inanışlar, farklı teknolojilerin seçimine ve kullanımına büyük ölçüde etki edecektir. Teknik açıdan bakıldığında, teknolojileri sınıflandırmanın giderek daha güçleştiğini görüyoruz. Bunun nedeni yalnızca teknolojilerin büyük bir hızla değişiyor olması değil, aynı zamanda kullanıldıkları duruma göre değişen farklı özelliklere ve avantajlara sahip olmasıdır. Pragmatik açıdan bakıldığında, teknolojilerin yalnızca eğitsel özelliklerine odaklanmak hata olacaktır. Nitekim sosyal, örgütsel, mali hususlar ile erişilebilirliğin de aynı ölçüde göz önüne alınması gerekir. Öğretme ve öğrenme ortamlarında teknolojinin seçimi ve kullanımı, bir kez daha, içinde bulunulan durum, değerler ve inanışlar tarafından olduğu kadar, somut bilimsel veriler ve sağlam kuramlara bağlıdır. Dolayısıyla, tek bir ‘en iyi’ çerçeveden veya modelden bahsetmek mümkün değildir. Diğer taraftan, teknolojilerin hızla artan çeşitliliği ve gelişimi dikkate alındığında, kendilerini yönlendiren bir kılavuz da yoksa, eğitimciler ya teknolojik gerekirciliğe yönelecek ya da teknolojinin öğretim amaçlı kullanımını tamamen reddedeceklerdir.

Esasen, teknolojinin öğretim amacıyla kullanımına ilişkin olarak yanıtlanması gereken bir takım temel sorular vardır. Örneğin:

• Öğretimde en iyi neyi çevrimiçi, neyi yüz yüze yapabiliriz? Hangi koşullarda?
• Eğitmenlerin rolü nedir ve teknoloji eğitmenlerin yerini alabilir mi, almalı mı veya alacak mı?

Bunlar, kitabın ilerleyen bölümlerinde ele alınacak sorular… Ancak ister bir sınıf dolusu öğrencisi ve takip etmesi gereken öğretim programı olan bir eğitmen olsun, isterse kendini geliştirmek isteyen bir öğrenci, herkesin hangi teknolojiyi ne zaman kullanması gerektiğine ilişkin bir rehbere ihtiyacı var. Bu ve bir sonraki bölümde, öğrenme deneyimini iyileştirmek amacıyla, böyle soruların etkin ve pragmatik bir şekilde yanıtlanmasına olanak sağlayacak modeller ve çerçeveler ortaya koyacağım.

Bu arada, öğrenme ve öğretme süreçlerinde kullanılacak teknolojinin seçimi ile ilgili olarak sizin görüşlerinizle başlayalım.